Model van een botter. Hij heeft een fuik in de mast hangen en beide kluivers uit.
Bij schenking was het zeil genummerd VN 18 (Vollenhoven, zie afbeelding 3). Hij is omgekat naar de BU 18, maar als je goed kijkt zie je de VN 18 nog in de zeilen staan.
Een kubboot zoals werden gebruikt in de kust- en kubvisserij. Vaak werd het ook gebruikt als volgbootje van de grotere schokkers en botters. Zie SM0007 voor meer informatie.
De eerste BU 87 is gebouwd op de werf van Nieuwboer in 1879 voor Jan Hopman. Die heeft met dit schip gevist tot 1936. De tweede BU 87 was een botter die in 1906 gebouwd werd bij de werf van Kater in Monnickendam. Dit schip was gebouwd als plezierbotter. Een grote botter naar de maatvoering zoals die ook op de werf van Nieuwboer in Nijkerk werden toegepast. In 1927 kocht een Marker de botter en ging ermee vissen onder het nummer MK 30.
Jan (de vader van de vervaardiger van deze botter) en Hendrik Hopman kochten het schip in 1937 en doopten het om tot de BU 87. Zij hebben ermee gevist tot 1962 waarna het is verkocht voor de recreatievaart. Niet veel jaren later vond het zijn einde en lag het als wrak in de Eem bij Amersfoort. Vandaar is het verwijderd en afgevoerd.
De pluut had veel weg van een schokker door de zware rechte stevenbalk. Wel is de pluut kleiner dan de schokker. Ook lijkt het schip wel op de bons, maar het is spitser en hoger. De pluut heeft een smal gaffelzeil en soms een grote bottergok. Dit scheepstype is te herkennen aan de rechte voorsteven. Het schip had een lengte die varieerde van 7 tot 12 meter. De pluut is wat minder zeewaardig dan een botter. Deze schepen kwamen vooral voor op het zuidoostelijk deel van de Zuiderzee tot in de tweede helft van de 20e eeuw. Pluten werden gebouwd in Harderwijk, Elburg en Kampen.
De oorspronkelijke pluut BU 199 is gebouwd op de werf van Jaan Nieuwboer in Nijkerk in 1901. Met deze pluut is tot 1954 gevist. De eerste eigenaar was K. Bos en vanaf 1940 Wout Heinen die het schip het nummer BU 199 gaf. In 1956 is het schip verkocht voor de recreatievaart. Later is het gezonken en achtergelaten in het gat van Seveningen in de IJssel bij de Kampen.
De blazer is een schip dat veel op een botter lijkt, maar veel zwaarder is uitgevoerd met rechte hoge boorden vanaf de waterlijn. De bolle spantvorm loopt in het achterschip geleidelijk naar een S-vorm. Blazers visten voornamelijk op de noordelijke Zuiderzee en de Wadden, maar kwamen in enkele gevallen ook in de Zeeuwse wateren. De blazers ontstond in de tweede helft van de 19e eeuw en werd ook als vrachtschip en bergingsvaartuig gebruikt. Het schip had weinig diepgang en was goed bestand tegen regelmatig droogvallen.
De oorspronkelijke TX 33 werd gebouwd in 1918 bij de werf De Hoop in Workum in opdracht van Cornelis Drijver van Texel. Als TX 33 heeft het tot 1931 vanaf Texel gevist. Het schip is verkocht naar Ouddorp en kreeg het registratienummer OD 4. In 1957 kreeg het IJmuiden als thuishaven met nummer IJM 23. Tot 1960 is het voor de visserij gebruikt, waarna het werd gebruikt in de recreatievaart. In 1968 is het als wrak teruggevonden en gerestaureerd. Later is het in de brand geraakt en in 2003 opnieuw gerestaureerd. In 2007 is het als vrijwel geheel nieuw schip te water gelaten (zie ook https://www.tx33.nl/).
De bons is te zien als een kleine schokker (een vrijwel niet meer bestaand vissersschip) waarbij de mast wat verder naar achteren staat en de steven iets minder schuin is dan bij de schokker. Kenmerkend voor de bons is de rechte voorsteven. Van de zijkant gezien, lijkt een bons veel op een botter en is het de rechte voorsteven die het verschil maakt. Tegenwoordig is de bons een zeldzaam scheepje: er zijn er slechts twee over gebleven. Deze schepen waren in Elburg, Vollenhove en Kampen. Het schip was geschikt voor de visserij op ondiepe gedeelten van de Zuiderzee zoals onder meer voor de monding van de IJssel. De bons heeft dan ook een dieptegang van 78cm.
De oorspronkelijke bons EB 39 is in 1900 gebouwd bij de werf Schepman in Kampen. Het schip is vrijwel helemaal vernieuwd door de Elburger Botterstichting met behulp van scheepswerf Nieuwboer in Spakenburg (zie ook: https://prd.botterselburg.nl/eb-39/).
De kubboot heeft zijn naam te danken aan het vistuig, de zogenaamde kub (trechtervorming mand bedoelt voor de palingvangst). Het was een open scheepje dat vooral diende voor de kustvisserij of als volgbootje van de grotere schokkers en botters. De kubben bevonden zich op ondiepe plaatsen waar het grote schip niet kon komen. De scheepjes werden naar het kubbengebied gezeild, geroeid of geboomd. Het is een klein tot maximaal 4 meter lang scheepje en is in gebruik gebleven tot de afsluiting van de Zuiderzee. Het is aan de voor- en achterkant vrijwel gelijk van vorm.
De Volendammer kwak is een slag groter dan de Zuiderzeebotter. In tegenstelling tot de botter heeft de kwak weinig zeeg. Het boeisel blijft naar voren toe breed en de waterlijst, de dwarsscheepse balk als afsluiting van het voordek, bevindt zich achter de mast. In Volendam begon men in de 19e eeuw met een nieuwe soort net te vissen. Dit zakvormige zogenaamde kwaknet stelde hogere eisen aan de botter en resulteerde in een groter schip met een langere bun. De naam is afgeleid van dit net. Kwakken varieerden in lengte van 15 tot 18 meter.
De Volendammer kwak VD 5 is gebouwd in 1911 in Monnickendam, als VD241. Tot 1960 was het in gebruik voor de visserij. Later is het gekocht door een tweetal en door hen gerestaureerd. In 2003 werd het gekocht door de Stichting Zuiderzeecultuur in Volendam en opnieuw gerestaureerd. Dat vond plaats op de Botterwerf in Spakenburg in 2008-2009 (zie ook:https://www.volendammerbotters.nl/, aldaar VD241).
Vanaf het begin van de 18e eeuw tot de afsluiting van de Zuiderzee waren er in het noorden van het Zuiderzeegebied haringboten (ook bekend als een Harlinger fuikenboot) voor de haring- en anjovisvangst. Het type hield het midden tussen een pluut en een punter en had een lengte van 6,5 tot 7,1 meter bij een breedte van 1 tot 1,25 meter. Het was een plat vaartuig met rechte hellende scherpe stevens. Het overnaadse boord bestond uit drie planken boven een plat vlak. In het voorschip was een plechtje, in het achterschip een kastje. De bootjes werden geroeid of geboomd en hadden geen roer. Wanneer men wilde omkeren was het voldoende andersom te gaan zitten en de riemen te verleggen. Ze werden gebruikt langs de Friese kustlijn ten noorden van Vollenhove. Er kwamen omstreeks 1928 ook motorharingboten in de vaart, maar de aanleg van de Afsluitdijk maakte aan dit een einde. Haringschuiten zijn in gebruik geweest langs de Zuidwal van de Zuiderzee in Huizen, Spakenburg, Harderwijk en Elburg. In Elburg noemde men een haringschuit een kol. De laatste haringschuit in de visserij was de HK 70 in Harderwijk.
De Wieringer aak is een platbodem die werd gebruikt voor de visserij rond het eiland Wieringen. Het type werd in de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkeld en gebouwd in plaatsen als Hindelopen, Makkum en Workum. De Wieringer aak lijkt veel op de Lemster aak, maar is met een lengte van 11,7 meter korter en breder. De voorsteven is gebogen terwijl de achtersteven recht is. De Wieringer aken werden vooral gebruikt in het noordelijke deel van de Zuiderzee en de Waddenzee voor de visserij op alikruiken en wulken (een soort weekdieren) en de wiermaaierij.
De oorspronkelijke WR 54 is gebouwd in 1912 op Wieringen als de WR 19 'De jonge Grietje'. De bouw vond plaats op de werf Zwolsman in Workum. In 1916 werd het schip verkocht aan de familie Rotgans die het visserijnummer veranderede in WR 54 en de naam in 'de Gezusters'. Tot 1952 is er met de aak gevist. In korte tijd had het veel eigenaars en droeg het onder andere de nummers WR 43, TX 2, WR 23, HD 143 en WR 294. In 1963 werd het in gebruik genomen voor de sportvisserij. Na die periode werd het verbouwd tot jacht en kwam er een kajuit op. Na 1970 is het verschillende malen gerestaureerd en kwam het in 2009 de Bruine Vloot van Spakenburg versterken (zie ook: https://bruinevlootspakenburg.nl/wr54-de-jonge-grietje/)
De Lemster- of Lemmeraak is niet te vergelijken met de aken die in de binnenvaart worden gebruikt. Wel is het de Friese betekenis van vaartuig voor de visserij. Zoals bij de meeste vissersschepen waren de zwaarden van de aak lang en smal. Tot in de jaren zeventig van de 20e eeuw waren er Lemster aken actief in de visserij.
Het model is gemaakt aan de hand van de Lemster aak HD 82, welke is gebouwd in Joure op de werf van Auke van der zee. De aak is in de jaren vijftig verkocht naar Bunschoten en vernummerd tot BU 184. Tot 1959 heeft Wouter Bos met dit schip de hoekwantvisserij (waarbij soms wel 5 man aan boord was) uitgeoefend.
De bol is een klein vissersscheepje met oorspronkelijk een ronde bodem dat omstreeks 1900 ontstond. Oorspronkelijk werd het gebuikt voor de vangst op haring en ansjovis. Ze werden gebruikt door vissers uit Enkhuizen, Hindelopen, Urk, Vollenhove en Wieringen, en gebouwd op verschillende werven aan de noordkant van de Zuiderzee. De bol was oorspronkelijk niet langer dan 8 meter. Het scheepje werd genoemd naar de thuishaven: Vollenhovense bol, Enkhuizer bol, Wieringer bol, et cetera. De Vollenhoofse bol was hierdoor aangepast aan de lokale omstandigheden, waardoor het o.a. een plat vlak.
De oorspronkelijke BU 108 is in 1918 gebouwd in Vollenhove en kreeg het visserijnummer VN 3. Met het schip werd tot 1937 vanuit Vollenhove gevist toen het werd gekocht door Jan Duijst en omgenummerd tot BU 108. Duijst viste met fuiken en staande netten vanuit de Eem tot 1951. Hierna is het gekocht door L. Koelewijn en W. Muijs die er enkele jaren in hun vrije tijd mee hebben gevist.
Steven Hopman heeft het model echter gebaseerd op de RD 23, die in Spakenburg heeft gevist van 1937-1948 als de BU 22 van Dikkie Hopman. Het is toen bij Harderwijk verbouwd tot jacht, maar sinds 1993 weer teruggebracht in zijn originele staat. (zie ook: https://www.bruinevlootharderwijk.nl/25-2/).
